Galatasaray ve Türk sporuna adanan yaşam: Ali Sami Yen

Meşhur dilbilimci ve yazar Şemsettin Sami’nin ikinci oğlu olan Ali Sami Yen, 20 Mayıs 1886’da İstanbul’da dünyaya geldi. İlk tahsilini babasından alan Yen, ondan sonra babası tarafınca Galatasaray Lisesine gönderildi. Lise öğrenimi esnasında devrin siyasal, yazınsal ve sportif gelişmelerini yakından takip eden Yen, bir grup derslik arkadaşıyla futbol kulübü kurma sonucu aldı. Ali Sami Yen ve arkadaşları, 1905 yılının ekim ayında lisedeki bir edebiyat dersinde Galatasaray Kulübünü kurdu. Yen, kulübünün bir numaralı kurucu üyesi ve ilk başkanı oldu.

Ali Sami Yen, Galatasaray’ın kurum amacını “Maksadımız İngilizler şeklinde toplu bir halde oynamak, bir renge ve bir isme malik olmak ve Türk olmayan takımları yenmek.” şeklinde belirtti.

Galatasaray’da zarif çalımları ve güçlü driplingleriyle orta sahanın olmazsa olmaz oyuncularından biri olduğu aktarılan Ali Sami Yen’in, 1907 yılının sonlarında Kadıköy takımına karşı oynanılan ve 3-0 kazanılan maçta ayağı kırıldı. Meydana getirilen uzun tedavilerin peşinden sahalara dönen Yen, artık eskisi şeklinde oynayamadığı için futbol kariyerine son verdi.

14 yıl başkanlık yapmış oldu

Ali Sami Yen, Galatasaray Kulübünde toplamda 14 yıl başkanlık koltuğunda oturdu.

Yen, sarı-kırmızılı kulübün kurum yılı olan 1905’ten 1918 yılına dek 13 yıl aralıksız olarak başkanlık yapmış oldu. Ali Sami Yen, kulüpte 1925’te de bir yıl başkanlık görevinde bulunmuş oldu.

Ali Sami Yen, Osmanlı İmparatorluğu’nun zor bir süreçten geçmiş olduğu ve 1. Dünya Savaşı’nın yaşandığı bu zamanda Galatasaray’ı başarı göstermiş bir halde yönetim etti.

Yen, ek olarak başkanlığı döneminde ülkede değişik spor branşlarının gelişmesi için mühim emek harcamalar yapmış oldu.

A Ulusal Ekip’ın ilk teknik direktörü

Ali Sami Yen, A Ulusal Futbol Ekibi’nın teknik direktörlüğünü icra eden ilk isim oldu.

Türkiye, FIFA’ya üye olduktan sonrasında ilk müsabakasını 26 Ekim 1923’te İstanbul Bölme Stadı’nda Romanya’yla oynadı.

Ali Sami Yen yönetimindeki A Ulusal Ekip, karşılaşmada Romanya ile 2-2 berabere kaldı.

TİCİ ve TMOK başkanlığı

Ali Sami Yen, 1922 tarihinde kurulan ve ülkenin ilk spor teşkilatı olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakının (TİCİ) başkanlığına getirildi.

Yen, bu zamanda tüm spor branşlarında federasyonların kurulmasına öncülük ederken, spor branşları için lüzumlu yönetmelikler de yabancı dillerden çeviri edilerek yürürlüğe kondu.

Ali Sami Yen, Olimpiyat Komitesi Başkanı sıfatıyla 1924 Paris Olimpiyat Oyunları’na giden Türk kafilesinin başlangıcında yer aldı.

Yen, 1926-1930 yıllarında da Türkiye Ulusal Olimpiyat Komitesinin (TMOK) başkanlığını yürüttü.

İlk spor müzesi ve ilk futbol kitabı

Türkiye’de ilk spor müzesini kuran Ali Sami Yen, bununla beraber ilk futbol kitabını yazan isim de oldu.

Yen’in 1915 senesinde Kalamış’taki kulüp lokalinde kurduğu ve ondan sonra Galatasaray Lisesine taşınan müze, Türkiye’nin ilk spor müzesi olarak kayıtlara geçti.

Ali Sami Yen’in yazdığı “Futbol Kitabı” adlı yapıt, 1927 senesinde basıldı. Futbolun teknik ve bilimsel kurallarının yer almış olduğu kitap, Türkiye’de futbol alanında yazılan ilk kitap özelliği taşıyor.

65 yaşlarında vefat etti

Ali Sami Yen, 29 Temmuz 1951 senesinde, 65 yaşlarında hayata gözlerini yumdu.

Yen’in naaşı, Feriköy Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Galatasaray’ın uzun seneler maçlarını oynadığı ve 2011 senesinde yıkılan Mecidiyeköy’deki stada Ali Sami Yen’in adı verildi.

Sarı-kırmızılı takımın günümüzde maçlarını yapmış olduğu Türk Telekom Stadı, Ali Sami Yen’in isminin verildiği spor kompleksinin içinde yer ediniyor.

AA