FIBA ve CIES, 2021 Internasyonal Basketbol Aktarma Raporu’nu yayımladı

Internasyonal Basketbol Federasyonu (FIBA) ve Internasyonal Spor Emekleri Merkezi (CIES), dünya basketbolunun göç eğilimlerine dair sezonluk Internasyonal Basketbol Aktarma Raporu’nun (International Basketball Migration Report) 10’uncu sayısını yayımladı.

2020-21 basketbol sezonunu kapsayan raporun bu baskısında, FIBA’nın internasyonal transferlerle ilgili data ve verileri, bu sürem oyuncuların internasyonal transferlerini belgelemek için CIES Spor Gözlemevi’nin uzmanlığıyla birleştirilerek incelendi.

2020-21 sezonunda gerçekleşen, 6 bin 254 oyuncunun yer almış olduğu 7 bin 687 aktarma ile geçen sezona nazaran kayda kıymet bir düşüş yaşandı. Bu raporun bundan önceki sayısında küresel pandemiye bir tek hafifçe değinilebilmişti, sadece bu baskıda, COVID-19’un 2020-21 sezonunu internasyonal transferler ve kısaltılan sezonlar dahil olmak suretiyle fazlaca çeşitli mevzularda derinden etkilediği açıkça görülüyor.

Bu rapor için iki ana kaynak kullanılmıştır. Birincisi, FIBA’nın tüm adam ve hanım sporcuların internasyonal transferlerinden oluşan kendi veri tabanı. Bu kayıtlar iki ulusal federasyon içinde, çıkış federasyonundan gidilen federasyona izin mektubunun verilmesini gerektiren, 18 yaş ve üstü oyuncular tarafınca tamamlanan tüm hareketleri ihtiva eder. İkincisi ise FIBA’nın dünyadaki en iyi lig liglerinin 16’sında kayıtlı olan tüm oyuncuların veri tabanıdır. İstatistiklere dahil olabilmek için oyuncuların 2020-21 sezonunda minimum bir kez oynamış olması gerekir.

Bu raporda ustalaşmış, amatör, hanım ve adam 6 bin 254 oyuncunun yer almış olduğu 2020-21 sezonu için kaydedilen toplam 7 bin 687 aktarma bulunmaktadır.

Rapordaki analizler, bilhassa üç noktaya odaklanmıştır. Bunlar; ulusal oyuncular ile yabancılar (oynadıkları ülkeninkinden değişik olan, minimum bir uyruğa haiz oyuncular) arasındaki karşılaştırma, 21 yaş altı oyuncular ve oyuncuların aktarma sirkülasyonu ile ithal edilen oyuncuların kökeni ve bu oyuncuların profillerinin ulusal oyuncularla karşılaştırılması. Ek olarak ABD merkezli organizasyonlar ( NBA , WNBA, NCAA Erkekler, NCAA Bayanlar) ve Avrupa yarışmaları (EuroLeague, Basketbol Şampiyonlar Ligi, Bayanlar EuroLeague ve Bayanlar EuroCup) için internasyonal oyuncular üstüne de çözümleme yapılmıştır.

Not: Rapor, oyuncuların aktarma hareketliliğini ekonomik terimlerle açıklamış olduğu için, bir ülkeden giden transferler ihracat (export), ülkeye gelen transferler ithalat (import) olarak yazılacaktır. Ülkeden giden ve ülkeye gelen transferlerden bahsedilirken, yerli oyuncu diye belirtilmediği sürece, tüm uyruklara haiz olan oyuncuların transferlerinden bahsedilmektedir.

Bu yılki bulgulardan öne çıkan noktalardan bazıları şu şekilde:

Internasyonal Transferlerde Mühim Düşüş

Internasyonal transferlerde 2014-15 sezonundan bu yana en düşük olan büyük bir azalma yaşandı. 2020-21 sezonu pandemiden derinden etkilendi. Rakamlar adamların (-1,166) kadınlardan (-90) daha çok etkilendiğini göstermektedir. Okyanusya’nın bölgesi 42’den 52’ye yükselen tek artış oldu. Öteki FIBA bölgelerinde ve bilhassa Avrupa’da kayda kıymet bir düşüş yaşandı.

ABD en büyük ihracatçı olmaya devam etti. Sadece, 2018-19 sezonunda gerçekleşen 1.861 ihracatla kıyaslandığında 2020-21 sezonunda gerçekleşen 1.488 aktarma daha azca oyuncunun yurtdışına aktarma bulunduğunu göstermektedir.

Hem kendi ülkesinde, hem de aynı kulüpte kalan oyuncuların yüzdesinde ise kayda kıymet bir artış oldu.

Avrupa Ligleri

ABD, Avrupa müsabakalarında (hem erkekler hem de bayanlar için) en fazlaca temsil edilen milliyet olmaya devam ediyor. Bu durum bu liglerin hala ABD’li oyunculara güvendiğini gösteriyor. ABD’li oyuncuların maç başına averaj dakika ve attıkları sayıların yerli oyunculardan daha yüksek olması da bunu doğruluyor.

Sadece, genel olarak, yerli oyuncuların oynama süresi ve maç başına averaj sayıları düzgüsel sezonda EuroLeague’den daha yüksekti. Ek olarak, genç oyuncular için daha çok fırsat çıkması ile beraber ulusal 21 yaş altı oyuncuların yüzdesi daha yüksekti.

Mahalli oyuncular geçen yıla nazaran daha çok oynamasına karşın, hanım ligleri önceki yıllarla aynı kaldı.

ULUSLARARASI TRANSFERLER

Internasyonal transferlerde 2014-15 sezonundan bu yana en düşük olan büyük bir azalma yaşandı. Geçen sezonda transferlere 7 bin 371 oyuncu dahil olurken, 2020-21 sezonunda bu sayı 6 bin 254’e düştü.

Internasyonal transferlerin sıklığı aynı kalırken, hem erkekler hem de bayanlar için averaj yaş profili de durağan(durgun) kaldı.

Aktarma Dengesi

Avrupa aktarma dengesi negatif (ihracattan fazla ithalat) kalmaya devam etmekte olup daha önceki senelerde artan ithalat oranı ise 2017-18 sezonundan beri en düşük seviyeye ulaştı.

Avrupa, en büyük 10 ithalatçıdan 8’inin Avrupa ülkesi olması dolayısıyla en büyük ithalatçı olmaya devam etti. İspanya ve Fransa, hem erkekler hem de bayanlar için en iyi ülkeler oldu.

Buna karşılık, bu sürem ABD için benzer bir göç dengesi vardı, sadece ithalattan daha çok ihracat ile negatif bir dengede. Rakamlar ek olarak 2017-18 sezonundan bu yana en düşük seviyedeydi.

Ayrıca Afrika, Okyanusya ve Asya, ithalatla ortalama olarak aynı ihracatla nispeten yansız bir dengeye haiz olarak istikrarlı kaldı.

Türkiye, ülke dışına gönderilmiş olduğu 204 oyuncuyla ülke başına en yüksek ihracat yapanlar içinde 6’ncı, ülkeye gelen 206 aktarma ile de ülke başına en yüksek ithalatçılar içinde 9’uncu sırada yer aldı. Türkiye’nin ülke dışına gönderilmiş olduğu yerli oyuncularının oranı yüzde 3.9 iken, ülkeye geri gelen yerli oyuncu yüzdesi ise 4.4.

Basketbol Tahkim Kurulu (BAT)

BAT, 2006 senesinde FIBA tarafınca kurulmuş ve bugün FIBA tarafınca resmi olarak tanınan bir kuruluştur. BAT, oyuncular, menajerler, antrenörler ve kulüpler arasındaki sözleşmelerden meydana gelen ihtilafların kolay, süratli ve düşük maliyetli bir halde, tahkim yöntemiyle çözümlenmesi için hizmet veren bağımsız bir organdır.

2019 yılının verilerine nazaran; aleyhine en fazlaca dosya bulunan ülke kulüpleri sıralamasında Türkiye, 392 dosya ile ilk sırada yer ediniyor. Türkiye’yi 146 dosya ile İtalya ve 132 dosya ile Yunanistan takip ederken, dördüncü ve beşinci sıradaki Rusya ve Sırbistan’ın sırasıyla 85 ve 80 dosyası bulunuyor.

ULUSAL LİGLER

Ulusal ligler kıyaslamalarından elde edilmiş verilere nazaran; Türkiye Basketbol Süper Ligi’nde (BSL), geçtiğimiz sürem 16 kulübün katılımıyla 240 maç yapılmıştır. Listede ilk sırada yer edinen Arjantin Ligi ve ikinci sırada yer edinen Japonya Ligi 20, İspanya ve Çin ligleri ise 18’er kulübün katılımıyla düzenlenmiştir. Japonya Ligi’nde geçtiğimiz sezonda 574, Çin’de 504 ve Arjantin’de 387 maç oynanmıştır.

Averaj yaş sıralamasında 28.3 ile en yüksek averaja haiz olan ülke Japonya iken, Yunanistan 27.1 ile ikinci ve VTB Birleşik Ligi 26.9 ile üçüncü, Türkiye ise 26.4 yaş averajıyla 9’uncu sırada yer aldı.

Liglerde oynayan yabancı oyuncu sayısı yüzdelerinde ise İspanya yüzde 70.2 ile ilk sıradayken, Almanya yüzde 56.9 ile ikinci, Fransa yüzde 54.2 oranla üçüncü ve Türkiye ise 45.7 averaj ile 7’nci sırada yer aldı. Yabancı oyuncuların maçlarda almış olduğu sürelerde ise İsrail 24.8 dakika averajıyla ilk sırada yer alırken, Türkiye 24.5 dakika averajı ile ikinci, Brezilya  24.1 dakikalık averaj ile üçüncü sırayı aldı.

Liglerde temsil eden milliyet sıralamasında ise İspanya Ligi’nde, 2020-21 sezonunda, 54 uyruktan sporcu varken, Fransa’da 37, Almanya’da 28, Türkiye Ligi’nde ise 23 milliyet temsil edildi.

Liglerdeki kulüplerin kadrolarındaki 21 yaş altı sporcular sıralamasında Belçika yüzde 27.5 ile birinci sırayı alırken, Arjantin yüzde 24.8 ile ikinci, Brezilya yüzde 24 ile üçüncü ve Türkiye ise yüzde 16.7 ile 8’inci sırayı aldı.

YEREL LİGLER

Raporun mahalli ligler bölümünde her ligin ve kulüplerinin kendi verileri incelenirken, Türkiye’nin verileri şu şekilde:

BSL’de 2020-21 sezonunda 16 kulübün katılımıyla, 140 maç yapılmış oldu. Kulüp başına oynan maç sayısı 30 iken, toplam oyuncu sayısı ise 276’ydı. Toplam oyuncu sayısının yüzde 46’sını yabancı uyruklu oyuncular oluştururken, BSL’de 23 ayrı uyruktan sporcu savaşım etti. Ligdeki oyuncuların yaş averajı 26.4, boy averajı ise 196.9 santimetre idi. Kulüplerin maç başına attığı averaj sayı 82.2, maç başına en fazlaca sahaya çıkan 5 oyuncunun averaj süre alma süresi 26.6 dakika ve sürem süresince, kulüp başına, sahaya çıkan oyuncu sayısı averajı ise 17.4 oldu.

Türkiye Basketbol Süper Ligi Mahalli ve Yabancı Oyuncu Kıyaslamaları

Oyuncu Sayıları

BSL’de yer edinen toplam 255 sporcunun 150’sini yerli oyuncular oluştururken, 43’ü ABD hariç yabancı uyruklu, 83’ü ise ABD’li oyunculardan oluştu.

Averaj Yaş

BSL’de yer edinen yerli oyuncuların yaş averajı 24.8, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların yaş averajı 28.8 ve ABD’li oyuncuların yaş averajı ise 28.1’tü.

Boy Averajı

BSL’de yer edinen yerli oyuncuların boy averajı 196.6 santimetre, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların boy averajı 200.1 santimetre ve ABD’li oyuncuların yaş averajı ise 195.5 santimetre idi.

Maç Başına Atılan Sayı

BSL kulüplerinde yerli oyuncuların maç başına attığı sayı 4.9, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların 11.3 ve ABD’li oyuncuların ise 11.9’du.

Maç Başına Alınan Süre

BSL kulüplerindeki yerli oyuncuların maç başına aldıkları süre 12.1 dakika iken, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların süresi 23.1 dakika ve ABD’li oyuncuların süresi ise 25.3 dakika oldu.

Dakikada Atılan Sayı

BSL kulüplerinde, yerli oyuncuların dakika başına attığı sayı 0.27 iken, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların 0.44 ve ABD’li oyuncuların ise 0.43’tü.

Ek olarak Türkiye’de 2019-20 sezonunda ABD’den 83, Fransa’dan 6, Kanada, Sırbistan ve Almanya’dan 4, Hırvatistan, Bosna Hersek ve Litvanya’dan 3, Meksika ve İsrail’den 2, Slovenya, İngiltere, Belçika, Çekya, Azerbaycan, Arnavutluk, Nijerya, Kamerun, Jamaika, Mısır, Surinam ve Avustralya’dan 1’er oyuncu yer aldı.

2019-2020 sezonu sonunda BSL’de oynayan oyunculardan aktarma icra eden ana ülkeler ise; ABD (27), Almanya (10) ve Rusya (8) oldu.

ULUSLARARASI LİGLER

EuroLeague ve BCL 2020-21 Sezonunda Temsil Edilen Ana Ülkeler

Verilere nazaran; EuroLeague 2020-21 sezonunda yer edinen Avrupa kıtasındaki oyuncular, toplamın yüzde 64.6’sını, ABD kıtasındakiler yüzde 32’sini, Okyanusya kıtasındakiler yüzde 0.3’ünü ve Afrika kıtasındaki oyuncular da yüzde 3’ünü oluşturdu. Basketbol Şampiyonlar Ligi 2020-21 sezonunda yer edinen Avrupa kıtasındaki oyuncular ise, toplamın yüzde 63’ünü, ABD kıtasındakiler yüzde 33.7’sini, Okyanusya kıtasındakiler yüzde 0.2’sini ve Afrika kıtasındaki oyuncular da yüzde 3.1’ini oluşturdu.

Raporun tamamına ulaşmak için tıklayınız.