Ziraat İşletmeleri Genel Müdürlüğü’ne (TİGEM) bağlı Eskişehir’in Mahmudiye ilçesindeki Anadolu Ziraat İşletmesi Müdürlüğü haralarında hamile kısrakların doğumları başladı. Mayıs ayına kadar sürecek olan doğumlarda 129 hamile kısraktan 32’sini doğum yapmış oldu. İşletmede hususi olarak bakılan taylar kısa sürede organik yaşamlarına kavuşurken, şampiyon atların kanını taşıyan taylardan yeni şampiyonların yetişmesi umut ediliyor. Türkiye atçılığında mühim bir yere haiz olan Mahmudiye Anadolu Ziraat İşletmesi Müdürlüğü’nde şampiyon atların spermleri yapay tohumlama laboratuvarında dondurulurken, safkan Arap atları ve taylarının yanı sıra bu spermlerde satışa çıkarılarak atçılık sektörüne büyük katkı sağlanıyor.
Anadolu Ziraat İşletmeleri Müdürü Neşet Ormancı, safkan Arap atı yetiştiriciliğinin Türkiye’de oldukca mühim bir yere haiz bulunduğunu söylemiş oldu. Ocak ayında süregelen doğumların yeni şampiyon tayların yetişmesi anlamında atçılık sektöründe de büyük heyecana niçin bulunduğunu ifade eden Ormancı, “TİGEM Anadolu Ziraat İşletmesi Müdürlüğü’nün mühim etkinlik kollarından biri, safkan Arap atı yetiştiriciliği. Tesislerimizde 328 baş at varlığımız var. Bu yıl doğumlarımız Ocak ayında başladı, Mayıs ayı sonuna kadar devam edecek. Atlarımızdan 129’u gebeydi, 32’si doğurdu. Bu tesislerimizde yetişen safkan Arap atlarımız her yılki satışlarımızla yetiştiricilere ulaşıyor. 2019 senesinde 16 seçkin tay satışı, 51 baş safkan Arap atı satışı yapılmış oldu. Tesislerimizde dondurulmuş yapay tohumlama laboratuvarımızın faaliyete geçmesi yardımıyla, Türkiye atçılığında şampiyonlar çıkarmış mühim aygırlarımız Turbo, Altaha, Ayabakan ve Tamerinoğlu’nun spermleri dondurulduktan sonrasında muhafaza edilerek tüm Türkiye’de satışı yapılmakta ve atçılığın üretimine sunuluyor. Şampiyonlarında doğumları bu sayede gerçekleşiyor” dedi.
‘KARLI BİR YATIRIM’
İşletmede Türkiye’nin Arap atı gen kaynağını koruma anlamında büyük bir potansiyele haiz bulunduğunu özetleyen Ormancı, “Atçılık işletmemiz için mühim ve karlı bir yatırım. TİGEM işletmelerinin 3’ünde atçılık yapılıyor, şubelerimizin en karlı kolu ise atçılık olarak görülmektedir. Dondurulmuş sperm gelirleri, at satışı, seçkin tay ve damızlık safkan Arap atı satış gelirleriyle karlı bir yatırımdır” diye konuştu.
‘TAYLARDAN YENİ ŞAMPİYONLAR BEKLİYORUZ’
TİGEM Anadolu Ziraat İşletmesi Atçılık Şefi ve baytar doktor Eren Karabulut ise doğan taylar arasından yeni şampiyon beklediklerini söylemiş oldu. İşletmede oldukça titiz ve dikkatli çalışmalarla tayların doğumlarının yakından takip edildiğini belirten Karabulut, şunları söylemiş oldu:
“İşletmemizde 129 hamile kısraktan doğum meydana getiren 32’si burada içeriyor. 16 adam, 16 dişi tayımız var. En iyi aygırlarla, en iyi kısrakların doğru çiftleştirilmesiyle, doğru eşleştirilmesiyle tohumlanan kısraklar doğuma başladı. Ocak ayından Mayıs’a kadar devam edecek. Kısrakların 11 ay gebelik süresi var, bu süreyi titiz ve dikkatli bir halde geçirip, sıhhatli, başarı göstermiş yarış atı olabilecek tayların, şampiyonların doğması için emek harcamaları sürdürüyoruz. Burası safkan Arap atlarında şampiyonların yetiştiği bir işletme. Osmanlı’nın mirası olan safkan Arap atlarının gelecek nesillere aktarılabilmesi için, başarı göstermiş bir yarış hayatları olabilecek yavruların, şampiyonların çıkması için çalışıyoruz. Bilimsel araştırmalar ile geçmişten gelen tecrübeleri harmanlayıp şampiyonu bulmaya çalışıyoruz.”
‘2 SAAT SONRA DOĞAL HAYATA GEÇİYORLAR’
Atların doğum süreciyle ilgili de informasyon veren Eren Karabulut, 11 ay devam eden gebeliğin peşinden doğan tayların 2 saat içinde organik hayata geçtiklerini belirterek şunları söylemiş oldu:
“Atların gebelik süresi 11 ay, sadece doğumlara 5- 10 dakika içinde herhangi bir müdahale edilmiyor. Kısraklar kendi doğallığı ile doğum yapıyor. Herhangi bir mesele yoksa, taylar 45 dakika 1 saat içinde ayağa kalkıp, 2 saat içinde de annesini emmeye başlıyor. Doğum yapanlar taylardan şampiyonlar çıkmasını bekliyoruz.”
TİGEM KADROSU EFSANELERLE DOLDU
TİGEM’in damızlık aygır kadrosunda Türkiye atçılığında şampiyon olmuş mühim aygırlardan Turbo, Altaha, Ayabakan ve Tamerinoğlu da içeriyor. Aygırlardan bilhassa sakatlığı sebebiyle yarışları bırakmak zorunda kalan ve çıkmış olduğu 31 koşuda 28 kez birincilik elde eden Turbo dikkat çekiyor.
Engin ÖZMEN- Hakan TÜRKTAN- Caner AKSU/ESKİŞEHİR, (DHA)
